زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه
 

قسم به قرآن





‌قسم به قرآن به یکی از موارد قسم در قرآن اطلاق می‌شود.


۱ - فایده سوگند به قرآن



فایده سوگند به قرآن، نشان دادن عظمت و بزرگی خداوند و این کتاب آسمانی و همچنین توجه دادن هرچه بیشتر انسان به آیات درخشان آن و دقت و مطالعه در آن است تا انسان بتواند با شناخت بیشتر از قوانین حیات بخش قرآن، آن را به کار بسته، به سعادت دو جهان برسد.

۲ - موارد قسم به خود قرآن



از قسم‌های بااهمیت قرآن، سوگند به خود قرآن است. در حدود پنج مورد به قرآن کریم قسم یاد شده است که عبارتند از:
۱. (یس والقرآن الحکیم انک لمن المرسلین علی صراط مستقیم)؛ «یس (یا سین)، سوگند به قرآن حکمت آموز، که تو از پیامبرانی، بر راهی راست»؛
۲. (حم والکتاب المبین)؛ «حا میم، سوگند به کتاب روشنگر»؛
۳. (ق والقرآن المجید)؛ «قاف، سوگند به قرآن با مجد و عظمت»؛
۴. (ص والقرآن ذی الذکر)؛ «صاد، قسم به قرآن پندآموز»؛
۵. (حم والکتاب المبین انا جعلناه قرآنا عربیا لعلکم تعقلون)؛ «حا. میم، سوگند به کتاب روشنگر، ما آن را به هیئت قرآنی عربی پدید آورده‌ایم؛ باشد که تعقل کنید».
همه مفسران معتقدند که در آیات پنجگانه مزبور به قرآن مجید سوگند یاد شده، و از مؤیدات این نظر، آمدن اوصافی از قرآن در مقسم به (متعلق قسم) است.
[۶] رزاقی، ابو القاسم، سوگندهای قرآنی، ص ۱۰۶-۱۱۲.


۳ - صفات قرآن




۳.۱ - قسم به مرسلات


قسم خداوند به آيات پياپى نازل شده بر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله براى حتمى بودن وعده خداوند:
وَ الْمُرْسَلاتِ عُرْفاً إِنَّما تُوعَدُونَ لَواقِعٌ. بنا بر قولى، مقصود از «مرسلات» آيات پياپى نازل شده‌به وسيله جبرئیل بر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله است.

۳.۲ - قسم به ناشرات


قسم خداوند به قرآن به سبب منتشر كردن حکمت و معارف، براى تأكيد بر حتمى بودن وعده خداوند:
وَ النَّاشِراتِ نَشْراً إِنَّما تُوعَدُونَ لَواقِعٌ. بنا بر قولى، مقصود از «والناشرات» قرآن است كه آثار حكمت و هدايت را منتشر كرده است.

۳.۳ - قسم به ملقیات


قسم خداوند به قرآن، يادآورى‌كننده و هشداردهنده انسانها براى بيان حتمى بودن وعده خدا:
فَالْمُلْقِياتِ ذِكْراً إِنَّما تُوعَدُونَ لَواقِعٌ. در احتمالى، مقصود از «ملقيات» قرآن است كه دارای ذکر است.

۳.۴ - قسم به فارقات


قسم خداوند به قرآن فرق‌گذارنده بين حق و باطل، براى حتمى بودن وعده خدا:
فَالْفارِقاتِ فَرْقاً إِنَّما تُوعَدُونَ لَواقِعٌ. مقصود از «فارقات» قرآن است كه متمايزكننده حق ازباطل است.

۳.۵ - قسم به حکیم بودن قرآن


قسم خداوند به قرآن حكمت‌آميز، براى تأكيد بر حقّانيّت و درستى رسالت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ الْقُرْآنِ الْحَكِيمِ‌ إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ.

۴ - فلسفه قسم به قرآن




۴.۱ - در صراط مستقیم بودن پیامبر


سوگند خداوند به قرآن، جهت تأكيد بر بودن پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در صراط مستقیم:
وَ الْقُرْآنِ الْحَكِيمِ‌ إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ‌ عَلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ.

۴.۲ - عربی بودن قرآن


سوگند خداوند به قرآن، براى نزول قرآن به زبان عربی، با هدف تعقّل و تفكّر مردم در آن:
وَ الْكِتابِ الْمُبِينِ‌ إِنَّا جَعَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ.

۴.۳ - سرکشی کافران


سوگند خداوند به قرآن، براى تأكيد بر سرکشی و دشمنی کافران:
ص وَ الْقُرْآنِ ذِي الذِّكْرِ بَلِ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي عِزَّةٍ وَ شِقاقٍ.

۴.۴ - حقانیت رسالت پیامبر


تأكيد بر حقّانیّت رسالت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فلسفه سوگند خداوند به قرآن مجید:
ق وَ الْقُرْآنِ الْمَجِيدِ بَلْ عَجِبُوا أَنْ جاءَهُمْ مُنْذِرٌ مِنْهُمْ فَقالَ الْكافِرُونَ هذا شَيْ‌ءٌ عَجِيبٌ.

۴.۵ - حتمیت عذاب الهی


سوگند خداوند به قرآن، جهت تأكيد بر حتميّت عذاب الهی:
وَ كِتابٍ مَسْطُورٍ إِنَّ عَذابَ رَبِّكَ لَواقِعٌ. بنا بر قولى، مقصود از «كتاب مسطور» قرآن است.

۴.۶ - نزول در شب قدر


قسم خداوند به کتاب مبین (قرآن)، براى نازل كردن آن، در شب مبارک (شب قدر):
وَ الْكِتابِ الْمُبِينِ‌ إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةٍ مُبارَكَةٍ ... به يك احتمال، منظور از «كتاب»، قرآن و مقصود از «ليله مباركه»، شب قدر است.

۴.۷ - گمراه نبودن پیامبر


سوگند خداوند به قرآن، براى تأكيد بر گمراه نبودن پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ النَّجْمِ إِذا هَوى‌ ما ضَلَّ صاحِبُكُمْ وَ ما غَوى‌. در احتمالى، مراد از «والنّجم اذا هوى‌» قرآن است كه جدا جدا -آيه به آيه‌- نازل شد.

۵ - پانویس


 
۱. یس/سوره۳۶، آیه۱ - ۴.    
۲. دخان/سوره۴۴، آیه۱ - ۲.    
۳. ق/سوره۵۰، آیه۱.    
۴. ص/سوره۳۸، آیه۱.    
۵. زخرف/سوره۴۳، آیه۱ - ۳.    
۶. رزاقی، ابو القاسم، سوگندهای قرآنی، ص ۱۰۶-۱۱۲.
۷. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۸، ص۸۳.    
۸. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۷، ص۶۲.    
۹. مرسلات/سوره۷۷، آیه۱.    
۱۰. مرسلات/سوره۷۷، آیه۷.    
۱۱. فخررازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، ج ۳۰، ص ۷۶۶.    
۱۲. مرسلات/سوره۷۷، آیه۳.    
۱۳. مرسلات/سوره۷۷، آیه۷.    
۱۴. فخررازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، ج ۳۰، ص ۷۶۶.    
۱۵. مرسلات/سوره۷۷، آیه۵.    
۱۶. مرسلات/سوره۷۷، آیه۷.    
۱۷. فخررازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، ج ۳۰، ص ۷۶۶.    
۱۸. مرسلات/سوره۷۷، آیه۴.    
۱۹. مرسلات/سوره۷۷، آیه۷.    
۲۰. فخررازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، ج ۳۰، ص ۷۶۶.    
۲۱. یس/سوره۳۶، آیه۲.    
۲۲. یس/سوره۳۶، آیه۳.    
۲۳. یس/سوره۳۶، آیات۲-۴.    
۲۴. زخرف/سوره۴۳، آیه۲.    
۲۵. زخرف/سوره۴۳، آیه۳.    
۲۶. ص/سوره۳۸، آیه۱.    
۲۷. ص/سوره۳۸، آیه۲.    
۲۸. ق/سوره۵۰، آیه۱.    
۲۹. ق/سوره۵۰، آیه۲.    
۳۰. طور/سوره۵۲، آیه۲.    
۳۱. طور/سوره۵۲، آیه۷.    
۳۲. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۹، ص ۲۴۷.    
۳۳. دخان/سوره۴۴، آیه۲.    
۳۴. دخان/سوره۴۴، آیه۳.    
۳۵. فخررازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، ج ۲۷، ص ۶۵۲.    
۳۶. نجم/سوره۵۳، آیه۱.    
۳۷. نجم/سوره۵۳، آیه۲.    
۳۸. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۹، ص ۲۶۰.    


۶ - منبع



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«قسم به قرآن».    
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۳، ص۲۸۸، برگرفته از مقاله «موارد قسم خدا (قرآن)».    


رده‌های این صفحه : قرآن | قسم | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.